Zembla onzorgvuldig met belangrijk onderzoek

Tv-programma Zembla berichtte vandaag over het RIVM-onderzoek naar de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen van mensen die binnen 250 meter van bloembollenvelden wonen. Het RIVM heeft de rapportage van het onderzoek nog niet afgerond, de berichtgeving betreft een gelekt concept zonder context. Het is schadelijk dat Zembla zo onzorgvuldig omgaat met de belangrijke informatie die uit dit onderzoek voort gaat komen. LTO Nederland, KAVB en NFO vinden het onbestaanbaar dat het tv-programma de definitieve rapportage van het meerjarige onderzoek, die binnen enkele weken worden gepubliceerd door het RIVM, niet afwacht.
Het RIVM onderzoekt of mensen die dicht bij bloembollenvelden wonen worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. Parallel hieraan is onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van gewasbeschermingsmiddelen op omwonenden. De resultaten van laatstgenoemde, het zogenaamde verkennend gezondheidsonderzoek, zijn in juli 2018 gepresenteerd. Er werden toen geen duidelijke verbanden gevonden tussen gezondheid en de nabijheid van landbouwpercelen. Mensen die dichtbij landbouwpercelen wonen bleken gemiddeld juist iets gezonder te zijn dan personen die daar verder vandaan wonen. De enige associatie die werd gevonden was tussen de nabijheid van maïsteelt en een hogere kans op luchtwegaandoeningen, waarbij er geen verband met bestrijdingsmiddelen werd gevonden.
Het nog lopende onderzoek van RIVM, waar Zembla voortijdig de publiciteit over zoekt, richt zich niet op gezondheidseffecten maar op de verspreiding van resten van gewasbeschermingsmiddelen. Voor dat soort residuen zijn zeer strenge normen ingesteld om de volksgezondheid te garanderen.
Op basis van wetenschappelijk onderzoek wordt de veilige hoeveelheid vastgesteld. Op basis daarvan wordt vervolgens de veiligheidsnorm bepaald, die vaak rond de 1/100e van de wetenschappelijk gevonden veilige waarde wordt gesteld. De toelatingsnorm ligt daar weer een factor onder.
Het RIVM heeft bij de uitvoering van het onderzoek onder omwonenden aangekondigd melding te doen als de blootstelling aan toelatingsnorm wordt overschreden. Dat is niet gebeurd. De door Zembla genoemde residuen liggen dus onder de veilige norm.
Het is zeer kwalijk dat Zembla de resultaten van het onderzoek niet afwacht. De resultaten kunnen daardoor niet in de juiste context worden geplaatst. Zo blijft bijvoorbeeld onbesproken hoe de metingen zich verhouden tot andere veel voorkomende residuen van bijvoorbeeld huishoudmiddelen, fijnstof van verkeer, enzovoort. De alarmerende toon van Zembla staat bovendien in schril contrast met de resultaten van het gezondheidsonderzoek van afgelopen zomer, waaruit bleek dat mensen die in de buurt van een landbouwperceel over het algemeen juist gezonder zijn.

LTO Nederland, KAVB en NFO hechten grote waarde aan gedegen wetenschappelijk onderzoek naar het gebruik en de verspreiding van gewasbeschermingsmiddelen. Boeren en tuinders zetten zich elke dag in voor groene, gezonde en gewaardeerde producten die zijn geproduceerd op een manier die veilig is voor mens, dier en milieu. Het is teleurstellend dat Zembla zonder feitelijke onderbouwing een ander beeld probeert te schetsen.
Meer informatie over de risicobeoordeling van gewasbeschermingsmiddelen