Verwoestende hagelbui richt grote schade aan op Zeeuwse fruitbedrijven

Noodweer heeft dinsdagavond een groot deel van de hardfruitoogst verwoest op bedrijven in Zeeuws-Vlaanderen en op Oost-Zuid-Beveland. Naar schatting vijftig fruitbedrijven zijn getroffen. “Het momentum kon niet slechter, zo midden in de oogst. Het voelt alsof alles voor niks is geweest.”

De schade manifesteert zich vooral op bedrijven in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen, in een strook oostelijk van Kloosterzande, en op Oost-Zuid-Beveland, tussen Waarde en Rilland. “In dit gebied is nagenoeg iedere fruitteler getroffen”, zegt Tom van der Meer, voorzitter van de NFO-kring Zuid(west). “Het is nog onduidelijk hoeveel procent van de oogst verloren is gegaan. Maar dat de schade enorm is, staat buiten kijf. Het ging zo hard dat hagelkanonnen er niet tegen bestand waren. Sommige getroffen telers hebben nog een bespuiting uitgevoerd, om de wonden te beschermen. Zij kijken de komende dagen wat ze nog kunnen plukken. Anderen zeggen nu al: het is klaar. Bijkomend probleem is dat het fruit rijp is en op spanning staat, waardoor dit enorm snel gaat rotten. Zeker met de zon van dit moment.”

Volgens Van der Meer is sprake van een ‘regelrechte ramp’ voor de getroffen bedrijven. “Vooral vanwege de timing, midden in de oogst. Alle kosten van het seizoen zijn bijna gemaakt, en dan is in no time alles weg. Dat is financieel gezien een drama- zeker wanneer je als teler geen hagelverzekering hebt -, maar vooral ook emotioneel. Het is verschrikkelijk. Het enige wat ik kan doen is de getroffen ondernemers enorm veel sterkte toewensen.”

Hard gelag

Etiënne van der Wielen uit Kloosterzande is één van de getroffen telers. Hij schat in dat de helft van zijn appels en peren verloren is gegaan door de hagelbui. “Vooral aan de windkant zijn veel vruchten beschadigd”, geeft de teler aan, die tevens voorzitter is van de NFO-afdeling Zeeuws-Vlaanderen. “We hopen dat we aan de andere kant van de bomen nog wat Conference kunnen oogsten; dat moet de komende dagen blijken. Bij appel moet je je überhaupt afvragen of het nog wel loont om het restant te plukken. Veel getroffen collega’s staan er hetzelfde in, zo hoor ik. Het is een hard gelag.”

Van der Wielen geeft aan dat naar zijn gevoel ‘alles voor niks is geweest’. “Het moment kon gewoon niet slechter. We hebben het hele jaar gewerkt om een mooi product af te leveren en in vijf minuten tijd is alles verloren. Dat is financieel zwaar, maar emotioneel gezien misschien nog wel zwaarder.”

Plukken of laten hangen

Johan Kruythoff is bestuurslid van de NFO-afdeling Oost-Zuid-Beveland en Tholen en ligt met zijn bedrijf in Rilland. Dat was net nog in het gebied waar de bui overtrok. De hagel was hier iets minder fel dan in Krabbendijke en Waarde, maar veroorzaakte toch nog veel schade. Ook bij vruchten waar de hagel niet door de schil heen is gegaan, worden de geraakte plekken onder de schil bruin. Kruythoff schat dat 90 procent van de telers voor 90 procent verhageld is. “We waren zelf net met de tweede pluk Elstar begonnen. De Conference was er bij ons al af. We proberen er het beste nog van te maken, maar bij de jonge Elstar-bomen is alles industrie. Bij de Lucassen is in de koppen ook 80 tot 90 procent van de peren industrie”, vertelt Kruythoff.

Hoe ondernemers nu verdergaan verschilt van teler tot teler. “Enkele telers die heel zwaar getroffen zijn, hebben de plukploeg naar huis gestuurd en laten het fruit hangen. Door ethrel te spuiten, hopen ze dat de vruchten zelf van de bomen vallen. Want laten we eerlijk zijn: de industrieprijs is nu 9 cent, daarvoor kan je niet plukken. Er is ook een groep telers, die minder zwaar getroffen is, die wacht tot volgende week en wil dan het goede fruit nog plukken. En er zijn telers die de bomen toch willen ontlasten voor komend seizoen en al het fruit voor de industrie gaan plukken”, schetst Kruythoff. Hij schat dat in het gebied op zo’n 350 hectare fruit wordt geteeld.

Verzekeringswerk

Een deel van het fruit in de getroffen regio was ook verzekerd. Zowel bij OFH als bij Vereinigte Hagel zijn meldingen binnengekomen. Gert Jan van Dijk van OFH: “De bui is aan het randje van het Waasland in België begonnen en zo doorgetrokken richting Kloosterzande en aan de overkant van de Westerschelde in een bredere strook over Waarde, Oostdijk, Krabbendijke en Rilland getrokken.” Een exact beeld van de schade kan Van Dijk nog niet geven. “Taxateurs gaan de komende dagen pas taxeren, als de schade meer tot uiting komt en we een reële vaststelling van de schade kunnen doen. Maar de invloed van hagel op dit moment is enorm. Ondanks de vele regen die viel, hebben hagelstenen zo vlak voor de oogst enorme impact op de kwaliteit. Er is zoveel suiker in de vruchten aanwezig, dat ze binnen een paar dagen rotten.”

Meer respect en waardering

NFO-voorzitter Ron Mulders zegt geraakt te zijn door de situatie bij de Zeeuwse ondernemers. “Na een jaar vol inspanningen, van met liefde en zorgvuldigheid werken aan een goed product, wordt alles teniet gedaan door één hagelbui. Dat is verschrikkelijk en doet pijn. Ik voel oprecht met de telers mee.”

Mulders benadrukt dat een ramp als deze weer aantoont hoe groot de risico’s zijn waarmee een fruitteler moet dealen. “En daar mag best wat meer respect en waardering voor komen. Ook prijstechnisch: tegenover zoveel zorgen en risico’s hoort een fatsoenlijk prijs te staan!”