De uitdagingen van multifunctionele landbouw

Multifunctionele landbouw (MFL) is populair. Circa 30% van de Nederlandse boeren en tuinders combineert agrarische activiteiten met multifunctionele activiteiten als zorglandbouw, agrarische kinderopvang, boerderijeducatie, boerderijverkoop, agrarisch natuurbeheer en/of plattelandstoerisme. Tussen 2018 en 2020 is de omzet, ondanks de coronapandemie, met maar liefst 15% gestegen naar ruim 1 miljard euro. De omzetpotentie van MFL wordt geschat op 2 miljard euro.

Steeds meer agrarisch ondernemers zien mogelijkheden om hun bedrijf te versterken door de agrarische productie te combineren met de levering van maatschappelijke producten en diensten. Dit versterkt niet alleen het bedrijf, maar levert ook een positieve bijdrage aan de leefbaarheid van en werkgelegenheid op het platteland. Zowel de plattelandsbewoners als de klanten, cliënten en consumenten profiteren van het MFL-aanbod. Het versterkt de band tussen boer en burger, en tussen stad en platteland. Dit komt ten goede aan het draagvlak voor de gehele agrarische sector.

Uitdagingen
Ondanks de positieve kanten lopen veel ondernemers ook tegen allerlei uitdagingen aan. Dit zijn onder andere uitdagingen op het gebied van ruimtelijke ordening, wet- en regelgeving en bekendheid van de potentie van MFL. De Vakgroep MFL (van LTO), ondersteund door de brancheorganisaties Verenigde Agrarische Kinderopvang (VAK), Federatie Landbouw en Zorg (FLZ), Coöperatie De Landwinkel, BoerderijEducatie Nederland (BEN) en VeKaBo/In het Groen, heeft deze uitdagingen samengevat in een position paper met 10 punten. Deze punten worden ook actief onder de aandacht gebracht bij de politiek en het ministerie van LNV om hier gezamenlijk stappen in te zetten.

Stijgende omzet
Tussen 2018 en 2020 is de omzet van de MFL-sector, ondanks de coronapandemie, met maar liefst 15% gestegen naar ruim 1 miljard euro. Boerderijverkoop is met €370 miljoen omzet per jaar de grootste activiteit, gevolgd door zorglandbouw (€315 miljoen) en recreatie (€138 miljoen). De agrarische kinderopvang realiseert €115 miljoen omzet, agrarisch natuurbeheer €78 miljoen en boerderijeducatie €0,1 miljoen (zie figuur 1). Multifunctionele Landbouw biedt een serieus verdienmodel voor boeren en tuinders; 30% van de boeren en tuinders is MFL-ondernemer, 5% meer dan in 2018.

Gewenste situatie Multifunctionele Landbouw
Niet alleen de MFL-sector groeit, ook de vraag naar producten en diensten uit de multifunctionele landbouw neemt toe. De totale omzetpotentie van MFL wordt geschat op € 2 miljard. De inmiddels bijna 16.000 MFLbedrijven (zie figuur 1) werken er hard aan om het volgende miljard te verzilveren. Verwacht wordt dat uiteindelijk de helft van de boeren en tuinders een multifunctionele activiteit zal ontwikkelen op het bedrijf. MFL-ondernemers willen ruimte om in te spelen op maatschappelijke vragen en marktkansen en zich maximaal kunnen focussen op de wensen van consumenten,  klanten en cliënten.