Met de huidige mogelijkheden is het niet mogelijk appelbloesemkever en perenknopkever afdoende te bestrijden. Veel bedrijven ondervinden dit jaar forse schade door kevers. De noodzaak om te komen tot een afdoende middelenpakket om de keverplaag in de hand te houden is groot.

Dit jaar veroorzaken de appelbloesemkever en perenknopkever opvallend veel schade. Veel meer bedrijven dan in andere jaren melden schade; bedrijven die eerder wel wat schade hadden, melden dit jaar veel meer schade. Zeker de appelbloesemkever veroorzaakt veel problemen. Diverse bedrijven zien dit jaar meer dan 80 procent van hun oogst verloren gaan. Ook Proeftuin Randwijk ondervindt dit; op het bioperceel werd 90 procent van de bloesems weggevreten.
Een eenduidige verklaring voor de extreme schade is er niet. Bekend is dat populaties van insecten vaak in een cyclus voorkomen, dus jaren met een kleine populatie afgewisseld met jaren met een grote populatie.

Op uitnodiging van de NFO bezochten medewerkers van het ministerie van LNV en NVWA Proeftuin Randwijk om zich te laten informeren over de problematiek rond de appelbloesemkever en perenknopkever. Tijdens dat werkbezoek werd genoemd dat de bloemen zich dit jaar trager ontwikkelden, waardoor de kevers een lange periode om hun eieren af te zetten. Ook waren de warmere najaren van de afgelopen jaren ideaal voor de populatieopbouw van de perenknopkever.

Schade
Voor een goed beeld van de schade door perenknopkever, zette de NFO in overleg met adviseurs dit voorjaar een enquête uit. Deze werd door 172 telers ingevuld. Bij nagenoeg alle telers die de enquête invulden, komt perenknopkever voor. Bij 85 procent van de deelnemers is het probleem dit jaar groter dan vorig jaar, bij 11 procent gelijk en bij 4 procent kleiner. De helft van de deelnemers voerde vorig jaar een bestrijding uit, veelal met Gazelle of Sivanto Prime; in bijna alle gevallen met een teleurstellend bestrijdingsresultaat.
Deze resultaten bevestigen dat perenknopkever een toenemend probleem is en met de beschikbare insecticiden niet afdoende bestreden wordt. Ook blijkt uit de enquête dat telers alleen een bespuiting uitvoeren als ze schade verwachten.
De aanleiding voor de enquête was de wens om het probleem rond perenknopkever met praktijkgegevens te kunnen onderbouwen. Afgelopen najaar concludeerde de NVWA dat perenknopkever geen teeltbedreigend probleem is in peer. De snelle toename van de schade maakt duidelijk dat pereknopkever wel teeltbedreigend is. Appelbloesemkever is wel erkend als teeltbedreigend, al heeft dit nog niet geleid tot tot een toelating of vrijstelling.

Groene bestrijding
Van appelbloesemkever en perenknopkever zijn weinig natuurlijke vijanden bekend. Sluipwespen en vogels zorgen wel voor afname van het aantal kevers, maar dit is bij een hoge druk te weinig voor een afdoende bestrijding. Kweek en uitzetten van deze sluipwespen is op praktijkschaal niet mogelijk.
Op Proeftuin Randwijk en in de praktijk wordt al een aantal jaren ervaring opgedaan met het wegvangen van appelbloesemkevers. Herman Helsen (WUR) tijdens het werkbezoek: “Met bindbuisbundels kan je 50 tot 80 procent van de kevers wegvangen. De rest blijft nog in de boom. De vraag is of dit voldoende is om de populatie omlaag te krijgen en om een lage populatie laag te houden.”

Gelijk speelveld
Zolang er geen natuurlijke bestrijdingsmethoden zijn om de keverplaag in de hand te houden, blijven (chemische) gewasbeschermingsmiddelen nodig. In België en Duitsland zijn meerdere middelen tegen appelbloesemkever en perenknopkever toegelaten (zie kader). In Duitsland is het knelpunt echter zo groot, dat er veen vrijstelling voor een voorjaarstoepassing van Minecto One is afgegeven.

In Nederland zijn tegen perenknopkever en appelbloesemkever alleen middelen met een nevenwerking beschikbaar. Dit zijn Gazelle en Sivanto Prime. De nevenwerking is echter onvoldoende. Deze producten zijn ook in onze buurlanden op de markt, maar daar worden ze niet ingezet tegen deze tegen kevers, vanwege de beperkte werking en de noodzaak om ze tegen andere insecten in te zetten.

De afgelopen jaren zijn in Nederland vrijstellingen afgegeven voor middelen op basis van natuurlijke pyrethrinen (Raptol). De door de NFO en in afstemming met Prisma aangevraagde vrijstelling voor de najaarsbestrijding van perenknopkever in 2022 is echter niet afgegeven, omdat perenknopkever volgens NVWA geen teeltbedreigend probleem is.

Ook de aangevraagde vrijstelling voor appelbloesemkever in 2023 is niet afgegeven. Naast de aanvraag voor Raptol heeft de NFO ook een aanvraag ingediend voor Exirel. Uit onderzoek is gebleken dat appelbloesemkevers in mei, nadat ze uit de kappertjes zijn gekomen, goed bestreden kunnen worden met een gerichte inzet van Exirel. De beoordeling van deze aanvraag verloopt echter ook traag en moeizaam; de uitkomst was bij het drukken van dit blad nog niet bekend.

Het verloop van de vrijstellingsaanvragen staat haaks op de uitgesproken intentie van de overheid om zich in te zetten voor oplossingen van knelpunten in de gewasbescherming. De NFO vindt dat de overheid zich verplicht heeft tot deze inspanning, zodat de sector toekomstperspectief heeft. Als er verschillen zijn in toelatingen met onze buurlanden, moet nagegaan worden wat daarvoor de reden is en hoe ze aangepast kunnen worden. Geef Nederlandse telers dezelfde mogelijkheden om middelen in te zetten als telers in de ons omringende landen.

Toegelaten in Duitsland:

• Spruzit NEU (pyrethrinen en koolzaadolie) o.a. tegen appelbloesemkever
• NEU 1153 (pyrethrinen) tegen appelbloesemkever en perenknopkever
• Exirel (cyantraniliprole) in appel en peer zomertoepassing
• Minecto One (cyantraniliprole) in appel en peer zomertoepassing

Toegelaten in België:

• Exirel (cyantraniliprole) zomertoepassing in appel en peer
• Minecto One (cyantraniliprole) in appel en peer zomertoepassing
• Raptol (pyrethrinen en koolzaadolie) appelbloesemkever en perenknopkever
• Decis (deltamethrin), toegelaten in appel en peer voor gebruik gehele jaar
• KARATE ZEON (lambda-cyhalothrin), toegelaten in peer, vroege voorjaar, zomer en najaar