De energietransitie in de Betuwe dreigt vast te lopen. Dat is de conclusie van het bestuurlijk overleg van Energie Coöperatie Midden-Betuwe met bestuurders in de land- en tuinbouw. Boeren en tuinders kunnen een grote rol spelen bij het opwekken van energie. Er moet echter meer samenwerking komen om de lokaal opgewekte energie beter te benutten. Energie Coöperatie Midden-Betuwe gaat hen daarbij helpen. Frank Engelbart, productmanager bij Fruitpact was bij dit overleg aanwezig. “Het is goed om te zien dat deze afstemming van vraag en aanbod van energie binnen de regio op gang wordt gebracht en er niet alleen lijdzaam wordt toegezien.” De Energie Coöperatie vraagt specifiek aan fruittelers of zij hun ruimte en daken beschikbaar willen stellen. “Denk hierbij aan de proeven die er worden gedaan met bijvoorbeeld zonnepanelen boven het fruit”, aldus Engelbart.
Het bestuurlijk overleg in het Laanboomhuis in Opheusden was bedoeld om de knelpunten bij het opwekken van lokale duurzame energie te inventariseren. De twee aanwezige projectleiders hebben de ervaring dat er in de agrarische sector bereidheid is om energie op te wekken. Met het beheer van een groot deel van het landelijk gebied hebben zij ook een groot potentieel in handen. Met name zonnepanelen op daken van veestallen en voorraadschuren zijn favoriet. Dit gaat echter met grote pieken en dalen gepaard en beide sprekers hebben ervaren dat op het elektriciteitsnet onvoldoende ruimte is om de wisselingen in vraag en aanbod op te vangen. Volgens hen moet er daarom meer worden geïnvesteerd in opslag en alternatieve aanwending en dat is voor individuele bedrijven meestal niet rendabel. De glastuinbouw loopt in de sector voorop met projecten om onderling energie uit te wisselen maar loopt volgens de sprekers tegen de beperkingen van de wet- en regelgeving aan.
De aanwezige vertegenwoordigers van de Regionale Energiestrategieën Arnhem- Nijmegen en Rivierenland bevestigden dat door de beperkte capaciteit van het elektriciteitsnet de doelen van de lokale energie opwekking in gevaar komen. Ook vinden zij dat de wet- en regelgeving meer ruimte moet bieden aan lokale energieopwekking. Volgens hen is er meer regie nodig om vraag en aanbod in de Betuwe in balans te brengen. Dagvoorzitter Henk de Hartog meldde dat de ondernemersverenigingen op de bedrijventerreinen ook in die richting denken. Energie Coöperatie Midden-Betuwe helpt hen aan kennis en inzicht om het rendement van hun investeringen te bepalen en zoekt tevens naar mogelijkheden om de energiepieken af te vangen. De coöperatie streeft naar de oprichting van lokale zelfvoorzienende eenheden en is overleg met netbeheerder Liander om afspraken te maken over de ontwikkeling van decentrale elektriciteitsnetten. Bestuurslid Joost Lindner, heeft zelf in het dorp Slijk-Ewijk het initiatief genomen om meer zelfvoorzienend te worden. Technisch is er veel mogelijk maar organisatorisch is dat een uitdaging. De coöperatie moet het vertrouwen winnen. Dit kan alleen door vanaf het begin samen op te trekken. Hij nodigt de verspreid liggende veehouderij- en akkerbouwbedrijven uit zich bij zijn project aan te sluiten. Daarvoor is het dus nodig dat ook zij zich verenigen. De aanwezige landbouwbestuurders hebben aangegeven dat zij hun leden hiermee kunnen helpen.
Het vraagt veel kennis en inzicht om tot de gewenste oplossing te komen. Volgens de RES vertegenwoordiging wordt gewerkt aan de inrichting van een kenniscentrum in de Betuwe. De agrarische sector kan daar bij aansluiten. Gerlach Veldhoven, directeur van coöperatie Energie Samen, riep de sector op om samen te werken binnen de productieketens. ‘Bestuurders ontwikkel draagvlak bij de achterban. Stop met het gebruik van fossiele brandstoffen en werk aan de elektrificering van het veldwerk en het transport’.
Het is duidelijk dat dit niet van vandaag op morgen valt te regelen maar in het overleg is gebleken waar de knelpunten zitten en dat het bittere noodzaak is om intensief samen te werken. Een van deze knelpunten zit in de wet- en regelgeving. “Al die dingen achter de meter gaan doen, kan niet zomaar. Ook de inkomstenbron voor de overheid kan hiermee veranderen. De vraag blijft daarom of deze vorm van samenwerking kan worden uitgevoerd”, verheldert Engelbart.
Naar aanleiding van deze eerste kennismaking ligt de actie bij de land- en tuinbouw. Er is afgesproken dat partijen, waaronder Tree Centre Opheusden, NFO en LTO gezamenlijk te kijken naar een mogelijke samenwerking. Hierbij worden ook enkele demonstratie projecten opgestart en in een lobby richting de overheden de knelpunten en de oplossingen zichtbaar gemaakt.
