Veel Moldavische fruittelers hebben de afgelopen tien jaar flink geïnvesteerd in hun bedrijven. Veelal met Westerse contacten en technologieën én exportmogelijkheden naar Rusland bouwden ze hun bedrijven uit tot moderne ondernemingen. Fruitteelt interviewde Iuri Fala, voorzitter van Moldova Fruct, over de ontwikkelingen binnen de Moldavische fruitsector.
Van oudsher is de Moldavische fruitsector sterk op de Russische markt gericht. “Ten tijde van het Sovjet-regime werd Moldavië de fruittuin van de Sovjet-republiek genoemd”, vertelt Fala. Ondanks de nauwe banden met buurland Rusland kreeg de sector meerdere malen met een embargo te maken. Het eerste embargo was in 2005. Er werd in die tijd nog veelal extensief geteeld en de sector beschikte nauwelijks over koelfaciliteiten. Fruittelers werden daardoor extra hard geraakt en gingen op zoek naar andere markten. Ook werd gestart met modernisering van de teelt.
Dit begon met hulp van een eerste steunpakket vanuit de Moldavische overheid. Toch kwam het echte keerpunt pas na 2014 toen Moldavië, net als alle EU-lidstaten, opnieuw te maken kreeg met een Russisch embargo. Op dat moment waren er nog maar vijf pakstations in heel Moldavië. “Als telersgroep van belangenorganisatie Moldova Fruct zijn we toen contact gaan zoeken met leveranciers in West-Europa. En we zijn gaan investeren in moderne technologieën en bomen uit de EU”, vertelt Fala. Dat laatste ging niet alleen op eigen kracht, maar telers maakten gebruik van diverse steunfondsen. Hoeveel geld precies waar vandaan is gekomen maakt Fala niet duidelijk, maar wel dat er programma’s zijn geweest vanuit de Moldavische overheid, de EU en ook USaid.
Officieel bestaat het Russische embargo nog steeds, maar voor de Moldavische fruitsector zijn er uitzonderingen. Gevolg is dat nog steeds 90 procent van de Moldavische appelexport richting Rusland gaat. Wel wordt geprobeerd voet aan de grond te krijgen in het Midden Oosten en Noord-Afrika, maar deze markten zijn nog vrij klein. Middels de EU-handelsovereenkomst DCFTA kunnen Moldavische telers ook fruit naar Oekraïne leveren.
Moldavische fruitbedrijven zijn voor Nederlandse begrippen vrij groot, met gemiddeld 50 tot 100 ha fruit per bedrijf. Een belemmering voor telers is dat ze niet kunnen beschikken over clubrassen. De meest geteelde rassen zijn Gala, Red Chief, Fuji en Granny Smith. Een andere beperkende factor is de beschikbaarheid van voldoende water.
Naast appels zijn pruimen, kersen en druiven belangrijke fruitsoorten voor de Moldavische fruitsector. Peren worden alleen voor eigen consumptie geteeld.
Tot slot benadrukt Fala dat hij Nederlandse telers ziet als collega’s en niet als concurrenten. “We opereren niet op dezelfde markt, want de kwaliteit van onze appels is niet toereikend om naar West-Europa te exporteren. Maar wij zijn ook ondernemers en proberen net als Nederlandse telers met onze bedrijven geld te verdienen”, aldus Fala.
Hij nodigt Nederlandse telers uit om via Moldova Fruct een virtuele rondleiding op de Moldavische bedrijven doen via moldovafruct.md.
