De afgelopen weken werden in de Zeeuwse fruitteeltgemeentes Borsele, Goes en Reimerswaal fruittelers verrast met intensieve en grootschalige controles. Met inspectieteams van vijftien en soms zelfs twintig mensen was de impact op de fruitteeltondernemers, hun gezinnen, medewerkers en de omgeving groot. NFO-kringvoorzitter Tom van der Meer en NFO-specialist Arbeid Peter Baltus gingen samen met afdelingsbestuurder Rinus van’t Westeinde en een fruitteler die haar (nare) ervaringen van de controle kon vertellen in gesprek met de burgemeester en twee medewerkers van de gemeente Borsele. “We hebben ons ongenoegen uitgesproken over op de grootschalige opzet van de controles. Wordt wel beseft welke impact dit heeft op de gezinnen en op het imago van de ondernemer? Medewerkers vragen zich af of welk bedrijf ze terecht zijn gekomen en de buren denken ‘waar rook is is vuur’”, aldus Van der Meer.
De gemeente Borsele koos de bedrijven waarop werd gecontroleerd aselect uit, er was dus vooraf geen verdenking of aanleiding om er vanuit te gaan dat de bedrijven in overtreding zouden zijn. Daarbij werd bewust gekozen voor een grootschalige aanpak. De gemeente gaf aan dat ze dit gedaan hebben in het belang van de ondernemers omdat ze anders wellicht meerdere keren in korte tijd door verschillende instanties gecontroleerd zouden worden. Er werd gecontroleerd op huisvesting door de gemeente, op brandveiligheid door de brandweer en op arbeidsomstandigheden en juiste betaling door de arbeidsinspectie. Daarbij waren politieagenten en boa’s aanwezig. In sommige gevallen werd zelfs de weg bij het bedrijf afgezet.
“Dat er gecontroleerd wordt op arbeidsomstandigheden begrijpen we, maar we vragen ons af of het nodig is al deze controles op dit tijdstip en met zoveel overmacht uit te voeren. Huisvesting en brandveiligheid zijn ook een maand voor de pluk te controleren. En inderdaad om de plukkers te vragen of ze goed behandeld worden en goed worden uitbetaald moet je tijdens het werk komen, maar op sommige bedrijven werd al op de tweede dag van de pluk gecontroleerd, dan kunnen ze daar ook nog niks over zeggen”, vertelt Van der Meer.
De gemeente Borsele heeft aangegeven in het verleden op fruitbedrijven zeer slechte huisvesting gezien te hebben en wil met deze controles zien of het nu wel in orde is. Toegezegd de aanpak te zullen evalueren. “Kondig het aan als er het afgelopen jaar fouten zijn geconstateerd en als je verwacht dat de omstandigheden niet in orde zijn controleer je daarop”, aldus Van der Meer.
De NFO pleit ervoor om volgend jaar ruim voor de oogst een bijeenkomst te organiseren met gemeenten en werkgevers om met elkaar in gesprek te gaan. De NFO is er van overtuigd dat bijna alle telers hun mensen juist behandelen en huisvesten en vraagt zich hardop af of het nu echt nodig is dat fruittelers tijdens de oogst op zo’n grootschalige manier gecontroleerd worden. Natuurlijk mag de gemeente dit doen, maar wij geloven meer in voorlichten en gerichte controles van bedrijven met serieuze bedenkingen dan in deze grote, generieke aanpak.
